Αντώνης Ντινιακός: Θεωρείστε ένας από τους εξυπνότερους Έλληνες –αν όχι ο εξυπνότερος. Πως σας αντιμετωπίζουν οι άνθρωποι; Με επιφύλαξη, δέος, φόβο; Και πόσο εύκολο είναι το διαχειριστείτε;
Νίκος Λυγερός: Οι άνθρωποι καθώς ανήκουν στην Ανθρωπότητα κι όχι μόνο στην κοινωνία, όπως τα άτομα, δεν με αντιμετωπίζουν, διότι δεν υπάρχει ουσιαστική αντιπαράθεση, αλλά συνεργάζονται μαζί μου με στόχο να γίνουμε όλοι μας μέσω αυτής της διαδικασίας συνάνθρωποι, διότι παράγουμε ένα έργο το οποίο θα ήταν αδιανόητο για τον καθένα μας, αν ήμασταν μόνοι. Όταν οι άνθρωποι αντιλαμβάνονται την έννοια της κενότητας, ξεφεύγουν από το κενό της κοινωνίας. Διότι συνειδητοποιούν ότι η μη πληρότητα δεν είναι εμπόδιο για την τελειότητα. Είναι αυτό που ονομάζουμε η ελευθερία του Gödel και η μεθοδολογία του Feyerabend.
Αντώνης Ντινιακός: Καταπιάνεστε με πολλούς και αρκετά διαφορετικούς γνωστικούς τομείς. Αισθανθήκατε ποτέ ότι έτσι διαχέεται την ευφυΐα σας αντί να επικεντρώνεστε σε κάτι πιο συγκεκριμένο ή για εσάς είναι εύκολο να ασχολείστε με πολλά πράγματα ταυτόχρονα;
Νίκος Λυγερός: Ο ανθρώπινος εγκέφαλος είναι ένα νευρωνικό σύστημα που μόνο γραμμικό δεν είναι. Το πλήθος κι η διαφορά των γνωστικών τομέων είναι μία θεσμική σύμβαση που δεν ανταποκρίνεται θεμελιακά στην έρευνα. Μάλιστα τώρα έχουμε αποδεχθεί και σε πρακτικό επίπεδο την έννοια της διακλαδικότητας, ενώ αυτή είναι απλώς μία επίπτωση της ολιστικής προσέγγισης. Δομές, όπως είναι η ιδεοθύελλα και η πλάγια σκέψη, αποδεικνύουν ότι η συντηρητικότητα της παραμονής στο ίδιο πλαίσιο δεν προσφέρει πολλές δυνατότητες στην επίλυση πολύπλοκων προβλημάτων. Το έχει αναδείξει ο Pólya και το έχουν εφαρμόσει κατά κόρον άνθρωποι, όπως ο Euler, ο Gauss κι ο Einstein για να μην ξεχάσουμε τους von Neumann, Nash και Feynman. Επιπλέον, αν έχετε στο νου σας ανθρώπους, όπως τον Αρχιμήδη και τον Leonardo da Vinci, θα επινοήσετε ότι οι πολλαπλότητες δεν προσεγγίζονται γραμμικά και δεν έχουμε ακόμα εξαντλήσει τις μεθόδους ολικής αναπαράστασης. Κατά συνέπεια, κάνουμε ό,τι μπορούμε διότι το θέλουμε.
Αντώνης Ντινιακός: Ποιες αξίες πιστεύετε ότι λείπουν σήμερα περισσότερο από την Ελλάδα;
Νίκος Λυγερός: Η μόνη αξία που λείπει, είναι η αξία τους. Στην Ελλάδα δεν λείπουν οι αξίες, απλώς θεσμικά δίνουμε μεγάλη σημασία στις αρχές. Ενώ είμαστε αποκλειστικά ένας λαός που πιστεύει στις αξίες κι όχι στις αρχές. Βαθύτερα θα μπορούσαμε να πούμε ότι ο ελληνικός λαός είναι αναρχικός, με την ετυμολογική έννοια. Χρειάζεται αξίες για να πιστέψει στην ουσία και συχνά εκ φύσης η εξουσία τον αφήνει αδιάφορο. Γι' αυτό το λόγο μάλιστα την αλλάζει τόσο συχνά δίχως να δικαιολογείται. Είμαστε ένας λαός που δίνει τεράστια σημασία στην ελευθερία και συνεπώς είναι δύσκολο να μας εξαναγκάσουν στην σκλαβοσύνη. Φαινομενικά δίνουμε την εντύπωση ότι ακολουθούμε τον Επίκουρο, ενώ θεμελιακά μας έχει επηρεάσει περισσότερο ο Επίκτητος.
Αντώνης Ντινιακός: Η κρίση είναι τελικά και αυτή ένα μετρήσιμο μέγεθος και τι θα μπορούσατε να πείτε για αυτή από τη σκοπιά του μαθηματικού;
Νίκος Λυγερός: Ότι είναι μετρήσιμη η κρίση, αυτό είναι δεδομένο και μάλιστα στο πετσί του ελληνικού λαού, αλλά ακόμα και οι σφραγίδες σβήνονται. Το μετρήσιμο όμως δεν σημαίνει αποκλειστικά ποσοτικό, διότι η ποσότητα αλλοιώνει και την ποιότητα. Στα δυναμικά συστήματα, η κρίση είναι ένα σύνηθες φαινόμενο, το οποίο επιτρέπει αλλαγές φάσης. Μάλιστα ξέρουμε μετά το έργο του Prigogine, ότι μακράν ισορροπίας, υπάρχει πλαίσιο δημιουργικότητας. Πρέπει όμως να συνυπολογίσουμε τις κινήσεις μας μέσω της θεωρίας παιγνίων και όχι μόνο της θεωρίας αποφάσεων, αλλιώς δεν έχουμε πρόσβαση στην στρατηγική διαχείριση κρίσεων, η οποία είναι απαραίτητη ακόμα κι αν το πρόβλημα φαίνεται μόνο οικονομικό. Στα μαθηματικά, η αλλαγή πλαισίου προφέρει άλλες δυνατότητες. Το πρόβλημα μπορεί να είναι οικονομικό, αλλά η λύση θα είναι στρατηγική, λόγω των μαθηματικών.
Αντώνης Ντινιακός: Η λογοτεχνία τι ρόλο παίζει στη ζωή σας; Υπάρχουν κάποια σύγχρονα έργα που ξεχωρίζετε; Ετοιμάζετε εσείς κάτι αυτή την εποχή;
Νίκος Λυγερός: Η λογοτεχνία για μας είναι η φαντασία της φιλοσοφίας αλλά κι ένας τρόπος μετάδοσης της γνώσης της μέσω της ελευθερίας της έκφρασης. Δομικά είναι ένας βαθμός ελευθερίας που επιτρέπει την ανακάλυψη μιας θεωρίας μ' έναν τρόπο όχι απαραίτητα ορθολογικό εξ' αρχής, αλλά που έχει τη δυνατότητα να μετατραπεί σε αυστηρά δομημένη σκέψη εκ των υστέρων. Δεν ξεχωρίζουμε εμείς τα έργα. Αυτός είναι ο ρόλος της Ανθρωπότητας και του Χρόνου. Αυτό το κριτήριο αποτελεί μια δυσκολία για τα σύγχρονα έργα εκ φύσης, αλλά δίνει κι ένα πλαίσιο ξεκάθαρο όσον αφορά στη διαχρονικότητα. Μ' αγγίζουν τα έργα που έχουν αυτό το στοιχείο, διότι κατά κάποιο τρόπο είναι ανθρώπινα και όχι μόνο κοινωνικά. Αυτή την περίοδο ετοιμάζουμε ένα βιβλίο για το μαραθώνιο.
Αντώνης Ντινιακός: Γράφετε πολύ και εσείς ο ίδιος. Είναι μια εσωτερική ανάγκη σας αυτό ή απλώς το χρέος του έξυπνου ανθρώπου στην κοινωνία;
Νίκος Λυγερός: Η γραφή είναι τελεολογική, διότι βασίζεται στην οντολογική ανάγκη της ύπαρξης, και είναι όντως ένα χρέος απέναντι στην Ανθρωπότητα. Είναι μια συνειδητή προσπάθεια όχι επικοινωνίας, όπως νομίζουμε απλοϊκά, αλλά συνεννόησης αφού αφορά τη σχέση των συνανθρώπων μέσω της νοημοσύνης. Είναι ένας τρόπος να αποδείξουμε ότι δεν κοιμόμαστε και ότι δεν περιμένουμε τίποτα, διότι η ελευθερία μας προέρχεται από την αντίληψή μας της ανυπαρξίας της ελπίδας, όπως θα το έλεγε ο Καζαντζάκης. Διαβάζουμε τους νεκρούς και γράφουμε για τους αγέννητους, για να μη χαθεί το φως της γνώσης που συνδέει το παρελθόν με το μέλλον λόγω του σκοταδισμού του παρόντος που επηρεάζεται από την κοινωνία. Η γραφή είναι ένα στίγμα χρονικό και μια αντίσταση στη λήθη, άρα μια προσέγγιση της αλήθειας.
Αντώνης Ντινιακός: Τι σας έμαθε η ζωή για τα προβλήματα και τι η επιστήμη;
Νίκος Λυγερός: Η ζωή μας μαθαίνει ότι μόνο οι νεκροί δεν έχουν προβλήματα κι η επιστήμη είναι η διαχείριση των προβλημάτων. Με άλλα λόγια, η ζωή της επιστήμης είναι τα προβλήματα και η επιστήμη της ζωής είναι η επίλυση. Τα προβλήματα είναι μία κωδικοποίηση του άτοπου, του παράλογου, του παράδοξου, για να κατασκευάσουμε το αδιανόητο, το οποίο θα μετατραπεί σε ουτοπία κι ύστερα σε όραμα που με την πράξη, θα γίνει η επόμενη πραγματικότητα. Η ζωή αν είναι πρόβλημα, υπάρχει λύση, αλλά βλέπετε ότι οι άνθρωποι προτιμούν το πρόβλημα γιατί ξέρουν ότι η λύση θα έρθει σε κάθε περίπτωση. Στην επιστήμη αυτή η λύση συχνά μας προλαβαίνει, πριν κατανοήσουμε το πρόβλημα που μελετάμε.
Αντώνης Ντινιακός: Τι λείπει σήμερα από την ελληνική εξουσία; Η λογική, η φαντασία, κάτι άλλο;
Νίκος Λυγερός: Στην ελληνική εξουσία βλέπουμε όχι μόνο λογική, αλλά πληθώρα λογικών, οι οποίες όμως είναι σπάνια ορθολογικές. Όσον αφορά στη φαντασία, υπάρχει αλλά πραγματικά κάποτε δεν θα μας έλειπε και η απουσία της, διότι πολλές φορές δεν έχει καμιά υπόσταση. Η εξουσία όταν δεν βασίζεται στην ουσία έχει αναπόφευκτα δυσλειτουργίες και γι' αυτό το λόγο καταρρέει τόσο συχνά. Η πραγματική έλλειψη βρίσκεται στο τομέα της στρατηγικής και βέβαια της υψηλής. Διότι βλέπουμε ότι τα περισσότερα προβλήματα αντιμετωπίζονται αποκλειστικά στο τακτικό επίπεδο και σε μια πραγματικότητα που δεν αλλάζει λόγω νοητικής υστέρησης. Δεν λύνονται όλα με κοινοτοπίες. Είναι απαραίτητες και οι καινοτομίες και δίχως στρατηγική δεν υπάρχουν, έτσι η εξουσία αναπαράγει αλλά δεν παράγει έργο ουσίας.
Αντώνης Ντινιακός: Εσχάτως παρατηρούνται πολλά ρατσιστικά φαινόμενα εντός της χώρας μας. Πού πιστεύετε ότι οφείλονται;
Νίκος Λυγερός: Όταν ένας λαός υποφέρει, προσπαθεί να βρει τους λόγους κι αν δεν το καταφέρει, ξεσπά αυθαίρετα σε άλλους. Είναι ένα σχήμα το οποίο χρησιμοποιούν αυταρχικά συστήματα, για να αναδειχθούν. Ο ελληνικός λαός χαρακτηρίζεται από την φιλοξενία, δεν είναι επιθετικός. Τώρα αν η ξενοφοβία χειραγωγείται, είναι άλλο θέμα. Σε κάθε περίπτωση, με την αλλαγή της οικονομικής κατάστασης θα βοηθήσουμε όλους τους ανθρώπους για να μην πέσουν θύματα της βαρβαρότητας. Με αυτόν τον τρόπο παλεύουμε ενάντια στα εγκλήματα κατά της Ανθρωπότητας.
Αντώνης Ντινιακός: Τι είναι για εσάς η κοινωνία του internet και πόσο δημοκρατική είναι τελικά;
Νίκος Λυγερός: Το διαδίκτυο είναι η εφαρμογή του θεωρήματος των Erdős–Rényi περί μικρών κόσμων. Είναι η δεύτερη σημαντικότερη καινοτομία μετά την ατομική βόμβα που επέτρεψε στην Ανθρωπότητα να αντιληφθεί ότι μπορεί να αυτοκτονήσει. Με το διαδίκτυο, μπορεί να σκεφτεί συλλογικά και υπάρχουν και υπολογιστικά αποτελέσματα πλέον που ήταν αδιανόητα δίχως αυτό. Είναι ένας αποτελεσματικός και ανθεκτικός τρόπος πρόσβασης που λειτουργεί τοπολογικά κι όχι πια αποκλειστικά γεωμετρικά, διότι έχει αλλάξει την έννοια της απόστασης. Δεν πρέπει βέβαια να εκφυλίζεται με την έννοια της παρέας. Αλλά το σημαντικό είναι ότι η ομαδικότητα και η συμβολή σε μεγάλα προγράμματα έχουν αλλάξει ριζικά την εξέλιξη της Ανθρωπότητας και σε αυτό πρέπει να σταθούμε.
Αντώνης Ντινιακός: Ποια είναι η γνώμη σας για την πολιτική σκηνή στην Ελλάδα;
Νίκος Λυγερός: Η πολιτική σκηνή έχει νόημα όταν υπάρχει σενάριο με στόχο, αλλιώς είναι μία αναπαράσταση της κοινωνίας και τίποτα περισσότερο. Έχουμε τώρα τη δυνατότητα να υλοποιήσουμε το όραμα της ελληνικής Αποκλειστικής Οικονομικής Ζώνης κι ακόμα κι αν είναι σπάνιοι αυτοί που το αντιλαμβάνονται, ζούμε ιστορικές στιγμές για την πατρίδα μας. Απλώς πρέπει να συνεχίσουμε τη μάχη μέχρι το πρώτο αποτέλεσμα της θέσπισης της ελληνικής ΑΟΖ.
Αντώνης Ντινιακός: Ως άνθρωπος που αγαπά το σκάκι, υπάρχει στρατηγικά κάποιο γεγονός που θαυμάζετε περισσότερο;
Νίκος Λυγερός: Την ύπαρξη της Ανθρωπότητας μέσα στο χρόνο, διότι τίποτα δεν είναι δεδομένο. Κάθε κίνηση της είναι μια προσπάθεια να ζει μόνο λόγω της υψηλής στρατηγικής, διότι πρέπει να παλεύει συνεχώς ενάντια στις κοινωνίες που προσπαθούν να την καταστρέψουν μέσω γενοκτονιών.
Αντώνης Ντινιακός: Τι πονάει περισσότερο στη ζωή;
Νίκος Λυγερός: Η μνήμη ! Μόνο που δίχως μνήμη δεν έχει νόημα η ζωή. Ο Dostoïevski εμπλούτισε το νοητικό σχήμα του Descartes: σκέφτομαι, άρα υποφέρω, άρα υπάρχω. Με αυτήν την έννοια ο αλτρουισμός είναι ένας τρόπος ζωής, διότι είναι ικανός να πονέσει για τους άλλους. Όταν έχεις αυτή τη δυνατότητα, πονάς διαφορετικά και συνειδητοποιείς ότι η ζωή είναι δώρο. Αλλά για να το μοιραστείς, η νοημοσύνη είναι απαραίτητη, και η Προμηθειακή, θεμελιακή.
Αντώνης Ντινιακός: Πώς θα πρέπει να είναι η Ελλάδα της επόμενης ημέρας για να επιβιώσει;
Νίκος Λυγερός: Η Ελλάδα του μέλλοντος κι όχι μόνο της επόμενης ημέρας, είναι η Ελλάδα με την ΑΟΖ. Είμαστε ένας λαός της θάλασσας και του χρόνου, γι' αυτού δίνουμε τόση σημασία στους ανθρώπους μας και στα διαχρονικά στοιχεία που εν τέλει μας χαρακτηρίζουν. Η ΑΟΖ δεν είναι μόνο μία οικονομική έννοια, είναι ένα άνοιγμα υψηλής στρατηγικής, το οποίο δεν είναι μόνο απαραίτητο για να αλλάξουν τα σημερινά δεδομένα, αλλά για να έχουν μέλλον και τα παιδιά μας. Δεν είμαστε μόνο οι επόμενοι, είμαστε και οι προηγούμενοι, με αυτή την έννοια είμαστε μνήμη μέλλοντος. Και το μέλλον μας είναι η νοημοσύνη μας.
Αντώνης Ντινιακός: Υπάρχει κάτι που μισείτε;
Νίκος Λυγερός: Τους γενοκτόνους.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου