Τετάρτη 8 Μαρτίου 2017

Ανθρώπινη εμπάθεια και κοινωνική συμπάθεια



Πως γεννιέται το αίσθημα της συμπάθειας για κάποιον άνθρωπο;
Η ετυμολογία της λέξης δίνει την απάντηση σε αυτό το ερώτημα. Ο όρος προκύπτει από τη σύνθεση των ''συν'' και ''πάσχω''.
Η έννοια της συμπάθειας πολύ συνοπτικά σημαίνει μια θετική, συναισθηματικά, στάση απέναντι σε κάποιον η οποία δημιουργεί και ένα κάποιο συναισθηματικό δέσιμο. Η συμπάθεια γεννιέται και ενισχύεται από τα κοινά πάθη. Ένας άνθρωπος, για παράδειγμα, που έχει δώσει αγώνα με τον καρκίνο θα δείξει αμέριστη συμπάθεια για κάποιον που μάχεται με την ίδια νόσο. Συνεπώς, είναι εύκολο να συμπαθήσεις κάποιον, εφ' όσον πρακτικά γίνεται ''μηχανικά'', θα μπορούσε να ειπωθεί, διότι όπως προαναφέρθηκε πηγάζει από τα κοινά πάθη και όταν αυτά είναι υπαρκτά οι συνθήκες είναι ευνοϊκές στο να αναδυθεί το αίσθημα αυτό.

Έπειτα, έχουμε την εμπάθεια, η οποία είναι μια έννοια παρερμηνευμένη. Έχει λάβει μια αρνητική διάσταση παρ' όλο που αρχικά ήταν θετικός όρος και ως τέτοιον τον δανείστηκαν σε άλλες γλώσσες, όπως στα αγγλικά και στα γαλλικά παραδείγματος χάριν. Ως όρος προκύπτει ως σύνθεση των ''εν'' και ''πάθος'' και αυτό που σημαίνει είναι η ικανότητα να νοιώθουμε και να μοιραζόμαστε τα αισθήματα του άλλου. Σε αντίθεση με τη συμπάθεια που προϋποθέτει κοινά πάθη για τη γέννηση της, η εμπάθεια έχει ως αναγκαία συνθήκη την ικανότητα να νοιώσουμε τα πάθη του άλλου, που δε ζήσαμε. Η δεύτερη, υπερβαίνει τα στενά όρια της κοινής εμπειρίας και είναι εν γένει μια νοητική διεργασία με συναισθηματικές προεκτάσεις, διότι είναι ψήγμα νοημοσύνης (συναισθηματικής) η πρόσβαση στα συναισθήματα του άλλου και όχι απλά η κατανόηση αυτών λόγω κοινής εμπειρίας.
Η εμπάθεια είναι στίγμα αλτρουισμού και χαρακτηριστικό ανθρωπιάς, ενώ η συμπάθεια μπορεί να παρουσιαστεί πολλές φορές ως απλά ένα κοινωνικό φαινόμενο, διότι είναι εύκολο να βρούμε άτομα με κοινά βιώματα και να είμαστε θετικά προσκείμενα προς αυτά δίχως κάποιον κόπο ή προσπάθεια.


[Εδώ είναι μια αναλυτικότερη προσέγγιση στην έννοια της εμπάθειας.
Και εδώ ένα ωραίο βίντεο όσον αφορά τον όρο: http://ed.ted.com/featured/BXaLcbG4
Εδώ στα ελληνικά για όποιον δεν είναι εξοικειωμένος με τα αγγλικά, με την επισήμανση ότι το ''empathy'' που αναφέρεται στο βίντεο μεταφράζεται (κακώς) ως ''ενσυναίσθηση'' στους υπότιτλους: https://vimeo.com/81798936]

1 σχόλιο:

  1. Πάθος σημαίνει δυνατά συναισθήματα (αρνητικά ή θετικά). Οταν έχω εμπάθεια, σημαίνει είμαι "βουτηγμένος" (μέσα, εν-) σε δυνατά συναισθήματα. Θα μπορούσε κανείς να πει ότι τα συναισθήματα αυτά μπορεί να είναι είτε θετικά είτε αρνητικά. Ωστόσο για τα θετικά συναισθήματα έχουμε τη συμπόνια, την κατανόηση, συμπάσχω, συμπονώ. Για τα αρνητικά έχουμε την αντιπάθεια, η οποία όμως δεν είναι τόσο δυνατό συναισθημα και έχει ως αντίθετο την συμπάθεια, επισης σχετικά ελαφρό συναίσθημα και με διαφορετικη έννοια από αυτή με την οποία χρησιμοποιείται στα αγγλικά:

    sympathize = I share in suffering or grief = συμπάσχω and συμπονώ (NOT συμπαθώ)
    Ετσι λοιπόν για τα εντόνως αρνητικά συναισθήματα έχουμε την "εμπάθεια". Όταν άλλες γλώσσες δανείζονται από τα Ελληνικά αλλά με άλλη έννοια, δεν σημαίνει ότι εμείς πρέπει να αλλάξουμε τη γλώσσα μας και να προσαρμοστούμε ανάλογα.

    Γιατί αγαπητοί μου τόση εμπάθεια προς την ελληνική γλώσσα?

    ΑπάντησηΔιαγραφή